Rondjes lopen/ welke weg wil je lopen?
Hij doet zijn ogen open en kijkt verbaasd op. Ik vraag hem of hij doorheeft hoe hij liep? “Nee”, hij had niet verwacht dat hij tegenover mij zou komen te staan. Het was zijn bedoeling geweest om naar de muur te lopen, precies zoals ik hem dat een paar minuten eerder had gevraagd. In plaats daarvan kijkt hij mij recht in de ogen.
Die avond hadden mijn collega en ik een aantal mensen uitgenodigd voor een workshop over innerlijke balans. Een van de programmaonderdelen was ontdekken wat stress doet met ons lichaam. Hiervoor hadden we een oefening ingepland en we vroegen de mensen in de groep wie hier aan mee wilde werken. Een man van in veertig wilde dat wel.
Aan het begin van de oefening stond deze man bij de tafel. Vanaf dat punt naar de muur was het ongeveer vier meter. De andere deelnemers en ik gingen in een ruime halve boog om hem heen staan. Hij ontspande zich, sloot zijn ogen en zakte vervolgens vrij ver door zijn knieën. Heel langzaam tilde hij zijn linkervoet op en zette tergend langzaam zijn voet een pas schuin naar links.
Met zijn knieën nog steeds gebogen verplaatste hij zijn gewicht heel langzaam op zijn linkervoet en vervolgens tilde hij zijn rechtervoet voorzichtig op. “Dit ken ik”, dacht ik bij mezelf. Deze meneer doet aan Tai Chi. Ik keek aandachtig wat er verder gebeurde. Tot mijn verbazing zette hij zijn rechtervoet niet recht naar voren, maar in een hoek van zo’n 45 graden naar links.
Ik bleef gefascineerd kijken hoe hij heel traag zijn gewicht van zijn linker op zijn rechtervoet verplaatste. Nu was ik benieuwd wat hij ging doen. Zou hij rechtdoor gaan of afbuigen? Zijn linkervoet kwam omhoog en zijn bovenlichaam draaide naar links, en weer zette hij zijn voet neer in een hoek van ongeveer 45 graden naar links. “Stop maar”, zei ik. Ik had genoeg gezien.
Lichamelijke bewegingen staan voor mij symbool voor hoe mensen in het leven staan. Ze geven vaak aan wat mensen hebben geleerd over zichzelf. Als kind wordt je gevormd door je omgeving en trek je conclusies over jezelf en anderen. Je past je aan, aan de omstandigheden. Je gedrag weerspiegeld vervolgens wat er zich in je innerlijke archiefkast is opgeslagen aan ervaringen.
Perfectie
Het is al weer jaren geleden dat ik zelf voor het eerst deze loopoefening deed. Destijds stond ik te kijken terwijl een van de andere deelnemers van een workshop de oefening deed. Ik dacht: “Het is een loopoefening, hoe moeilijk kan het zijn?” Toen er dus gevraagd werd wie dit ook wilde doen, stak ik mijn hand op. Ik ging op de aangewezen plek staan en zou eens laten zien dat ik het kon!
Ik wilde het heel graag goed doen en dat betekende in mijn geval ontspannen en vol zelfvertrouwen.
Ontspannen lopen had ik geleerd tijdens de Tai Chi lessen jaren daarvoor, dus dat wilde ik toepassen. Ik stond even stil en zette met gesloten ogen een paar passen. Ik vond dat ik het goed had gedaan.
Onzeker en onrustig
Ik keek op en verwachtte dat de workshop leider mijn mening zou delen, maar in plaats daarvan vroeg hij waar ik uit balans was geraakt. Ik wees naar een plek vlak achter me waar ik dacht dat ik was gaan wankelen. “Nee”, zei hij, “Je was al uit balans toen je de eerste stap zette”. Een schok ging door mijn lichaam. Dit was niet wat ik wilde horen. Ik wilde complimenten krijgen.
Vervolgens gaf ook een aantal andere deelnemers aan dat ik al bij de eerste stap uit balans was geraakt. Al bij de eerste stap! Wat was dat confronterend! Waarom lukte het me niet om ontspannen te lopen? Ik had zo vaak laten zien dat ik het wel kon. In mijn hoofd gingen allerlei smoesjes voorbij. De workshopleider stond in de weg en de anderen maakten geluid etc.
KOPP
Nu, jaren later, ben ik me veel bewuster geworden van mijn handelen. Ik weet nu dat het niet aan de ander lag dat het mij niet lukte om ontspannen te lopen. Ik maakte mezelf iets wijs. Ik dacht dat anderen mijn onbalans niet konden zien, maar na de loopoefening hoorde ik van meerdere mensen dat zij mijn onbalans zagen. Zij zagen mijn spanning en onrustig.
Zij zagen het kind in mij. Het kind dat als kind van een ouder met psychische problemen (KOPP) heel angstig was en eigenlijk geen stap durfde te zetten zonder de goedkeuring van een ander. Een kind dat altijd op haar hoede moest zijn voor gevaar, want er kon altijd iets gebeuren. Een kind dat vanaf dag één al te maken had met stress en geen steun voelde van de volwassenen in haar omgeving.
Uitingen van stress en trauma
De afgelopen jaren heb ik me verder verdiept in lichamelijke uitingen van mensen. Ik weet nu dat lichamelijk uitingen je inzicht kunnen geven in emoties van mensen. Het lichaam laat sporen van niet verwerkte levensgebeurtenissen zien. Het zijn uitingen van allerlei stresssporen en trauma en ook verlangen van mensen is erin te zien. Het verlangen om gehoord en gezien te worden.
Vicieuze cirkel
Je lichaam is dan een mooi instrument om te achterhalen wat er in je onbewuste speelt. Zo ook bij de man aan het begin van mijn verhaal. Hij was zich er niet bewust van dat hij in een rondje liep. Zijn lichaam liet zien wat er in zijn onbewuste speelde.
Ook ik zat in een spreekwoordelijke vicieuze cirkel. Een cirkel van pleasen, zorgen, mezelf wegcijferen en ik had het niet eens door. Ik ben uiteindelijk uit de vicieuze cirkel gestapt en ben meer gaan doen waar ik gelukkig van wordt. Dit geeft een gevoel van ruimte en duidelijkheid en een gevoel van innerlijke vrijheid. Wie wil dat nou niet?